Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine uyum çerçevesinde çıkarılan 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) rektörlerin cumhurbaşkanı tarafından atanmasına ilişkin maddesini iptal etti.
AYM gerekçeli kararında, Anayasaya göre rektör atamalarının KHK ile düzenlenemeyeceğini belirterek, bu konuda yasal düzenleme yapılması için bir yıl süre tanıdı.
703 sayılı KHK’nın bazı maddeleri hakkında usulden verilen bu karar, üniversitelerin özerkliği ve demokratik yönetimi açısından bir kazanım getirmemektedir.
Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) önereceği üç aday arasından cumhurbaşkanının rektör atama yapmasına ilişkin, YÖK yasasında KHK ile yapılmış olan değişiklik; üniversitelerin bilimsel özerkliğe sahip kamu tüzel kişilikleri olduğuna dair anayasa maddesine esastan aykırıdır.
Söz konusu KHK çerçevesinde yapılan rektör atamalarında, YÖK’ün aday gösterme kriterleri ve süreci kamuoyuna açık olmamıştır. Atanan rektörlerin, çoğu zaman bilimsel liyakate sahip olmadıkları ve atandıkları kurumda geçmişte öğretim üyesi olarak çalışmadıkları görülmektedir. Kısacası bu atamalar; üniversitelerin özerkliği ve demokratik yönetimi ilkeleri dışında tepeden inme yapılan, Boğaziçi Üniversitesi ve Anadolu kentlerindeki birçok üniversitede örnekleri görüldüğü gibi, birer “kayyum” atamasıdır.
Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği (ÜNİVDER) olarak, gelecek 12 ay içinde yapılacak yasal düzenlemeyle, rektörlerin eskiden olduğu üniversiteler içinden çıkan adaylar arasından bilimsel liyakat ve üstün kamu hizmeti ilkelerine göre seçim yoluyla belirlenmesini talep ediyoruz.
Üniversiteler özerk olmalı ve siyasetin bir uzantısı olmaktan çıkarılmalıdır.
Akademinin bütün bileşenlerini özgür, özerk, demokratik üniversite için örgütlü mücadeleye katılmaya çağırıyoruz.